Jak Rozpoznać Znaki Ostrzegawcze na Tradingowej Ścieżce
…i nie dać się zwieść na manowce
W poprzednim artykule przeanalizowaliśmy "Pięć Zwodniczych Szlaków Tradingowej Edukacji", które prowadzą większość ludzi na manowce oraz powiedzieliśmy sobie o głębokim znaczeniu lewara - czyli dźwigni finansowej w tradingu i inwestycjach.
[link: “Anatomia Porażki - gdy Większość Wybiera Nieprzemyślaną Drogę”]
Wstępując na tradingowy szlak, trzeba być dobrze przygotowanym, jak do wędrówki na prawdziwym górskim szlaku. Znajomość zagrożeń i możliwych kierunków do obrania, bycie przygotowanym na różne nieprzewidziane sytuacje czy umiejętność oceny ryzyka są niezbędne, jeśli planujemy zdobywać szczyty zarówno górskie jak i niezależności finansowej.
Ale jak sprawdzić, czy kroczysz we właściwym kierunku?
W górach, zanim ruszysz zwracasz uwagę m.in. na oznaczenia szlaku oraz na tabliczki ostrzegawcze. Te czerwone znaki mówią:
-
„Niebezpieczny odcinek”
-
„Tylko dla doświadczonych”
-
„Nie idź pod prąd”
Ignorując je, ryzykujesz nie tylko opóźnienie, lecz nawet poważne urazy. W tradingu działa to dokładnie tak samo: nawet najlepsza strategia docierania na szczyt może Cię zgubić, jeśli nie zauważysz czerwonych znaków ostrzegawczych na swojej drodze.
Dziś razem przyjrzymy się sześciu kluczowym znakom, które powinny natychmiast skłonić Cię do zatrzymania się i weryfikacji kursu. Zastanów się uważnie, czy któraś z tych czerwonych tablic nie pojawia się właśnie na Twoim szlaku – Pierwszy znak ostrzegawczy czeka już za zakrętem…
Sygnały Ostrzegawcze - Kiedy Trading Staje się Problemem
⚠️ Nerwowe Zerkanie w Telefon
Jeśli podczas rodzinnego obiadu, spaceru z dzieckiem, czy rozmowy z partnerem obsesyjnie sprawdzasz ceny na wykresach, to coś idzie fundamentalnie nie tak.
Trading powinien zwiększać Twoją wolność i jakość życia, nie ją ograniczać. A patrzenie ślepo na wykres, nie zwiększa kontroli nad tym co się zaraz wydarzy. Wręcz przeciwnie, ogranicza Twój osąd do obserwowania pojedynczych świec, tracąc obraz całości. Łudzisz się, że “przypilnujesz” wykres, a w rzeczywistości stajesz się jego niewolnikiem.
Diagnoza: Prawdopodobnie nie masz jasno określonych założeń w swoim Trading Planie - jak na przykład punktów wyjścia (Stop Loss / Take Profit / BEP). To poziomy, które powinny być wyznaczone na podstawie wnikliwej analizy jeszcze przed otwarciem pozycji. Brakuje Ci również scenariusza bazowego i awaryjnych planów działania.
⚠️ Bezsenność z Powodu Otwartych Pozycji
Jeśli nie możesz spać przez otwarte pozycje, prawdopodobnie ryzykujesz zdecydowanie za dużo lub bardzo “nierównomiernie”. Zarządzanie ryzykiem oraz kapitałem (Risk Management / Money Management) to nie opcja - to fundament każdego profesjonalnego podejścia do rynków.
Zasada profesjonalistów: Wielkość pozycji powinna być skrupulatnie wyliczona wg. konkretnych zasad - aby w efekcie jej ewentualna strata nie wpływała na Twój sen, apetyt ani relacje z bliskimi. Nauczenie się zarządzania ryzykiem oraz kapitałem powinno stać się bardzo rutynowym zadaniem, które może być “zautomatyzowane”. Pomocne są przy tym narzędzia wbudowane w większość konsol tradingowych. Sprawdzi się także zwykły kalkulator bądź tabela w excelu.
⚠️ Revenge Trading - tzw. “Handel z Zemsty”
Gdy po stracie natychmiast otwierasz kolejną, większą pozycję, żeby "odrobić" tę wcześniejszą - jesteś już w pułapce emocji. To mieszanka FOMO (Fear of Missing Out - strach przed przegapieniem okazji) i, wspomnianego już wcześniej, overconfidence bias (nadmierna pewność siebie [patrz Efekt Dunninga-Krugera]) , które zazwyczaj, statystycznie prowadzą do jeszcze większych strat.
Badania pokazują: 90% traderów, którzy praktykują revenge trading, kończy ze znacznie większymi stratami niż te pierwotne, które rozpoczęły całą tę “lawinę emocji”.Poznanie mechanizmów psychologicznych stojących za podejmowanymi w trakcie tradingu działaniami, umiejętność ich rozpoznawania u siebie i dostrzegania czerwonych tablic ostrzegawczych, a także właściwego reagowania na nie jest fundamentem bezpiecznego i zyskownego kroczenia tradingowym szlakiem.
⚠️ Uparte Trzymanie Stratnych Pozycji
"Na pewno się odwróci", "To tylko chwilowy spadek", "Przecież moja analiza była dobra" - to zniekształcenia poznawcze w czystej postaci.
Brutalna prawda: Rynek ma zawsze rację. Twoja analiza może być właściwa, ale np. Twój timing może być nieprawidłowy. Cena na ekranie to jedyna obiektywna prawda w tradingu - warto do tego przywyknąć, zamiast uporczywie walczyć z rynkiem. Trzeba nauczyć się rozpoznawać subtelne sygnały wysyłane przez rynek, dostrzegać np. momenty ingerencji “dużych graczy” - wielorybów, umiejętnie podłączać się i płynąć razem z nimi z prądem.
⚠️ Chaos Informacyjny
Gdy każdego dnia czytasz sprzeczne analizy różnych ekspertów i nie wiesz już komu wierzyć, Twoja edukacja nie idzie w dobrym kierunku. To jak próba ułożenia puzzli, gdzie każdy element pochodzi z innego zestawu.
Warto być zorientowanym w tym, co aktualnie dzieje się na rynku - niemniej nasz proces decyzyjny powinien być zbudowany na znacznie silniejszych fundamentach niż myśl, że “ten mądry pan zalecił zainwestowanie w aktywo x lub y”. Jeśli nie wiesz, dlaczego Twój portfel zyskuje, a potem nagle traci, nie będziesz też samodzielnie w stanie ani powtórzyć sukcesu ani uniknąć porażki. Warto wybrać przewodnika, który poprowadzi Cię przez wszystkie aspekty i zawiłości tradingowej edukacji, dając Ci narzędzia, dzięki którym zyskasz wiedzę i niezależność. To Ty powinieneś być kapitanem swojego okrętu i powinieneś rozumieć, dlaczego inwestujesz w daną akcję. Jeśli świadomie wybierasz, wybierasz też drogę spokoju i kontroli nad swoim portfelem, swoimi emocjami i swoim czasem.
⚠️ Trading jako Permanentny Stres
Trading powinien być źródłem stabilności finansowej i niezależności, a nie codziennego stresu. I choć w samym tradingu emocji nie brakuje, to jeśli każdy kolejny dzień sesji to nieoczekiwany rollercoaster emocjonalny - coś tu fundamentalnie nie gra.
Część osób należy do różnego rodzaju grup sygnałowych, gdzie np. sami kursanci - niedoświadczeni i zagubieni - wzajemnie udzielają sobie bardzo często nietrafnych czy fragmentarycznych porad, które tylko jeszcze bardziej zaciemniają obraz całości i nie rozwiązują problemów.
Bardzo często brak wiedzy i uczucie niezrozumienia, osamotnienia, braku możliwości skonsultowania własnych analiz z godną zaufania i doświadczoną osobą, potęgują uczucie stresu. Warto w takim wypadku zatrzymać się, zaobserwować czerwoną tablicę ostrzegającą o poziomie stresu i poszukać rozwiązania, aby móc z uczuciem komfortu i wewnętrznego spokoju płynącego z wiedzy, wędrować po tradingowych szlakach.
Pamiętaj: Te sygnały to nie wyroki - to system wczesnego ostrzegania wysyłany przez nasz organizm. Im wcześniej je zauważysz, tym łatwiej zmienić kurs i coś poprawić. W przyszłości będą nawet stanowić dla ciebie istotne drogowskazy, a Ty nauczysz się je swobodnie zauważać, czytać i odpowiednio na nie reagować.
Odpowiedzmy sobie teraz na fundamentalne pytanie, które ma poparcie w badaniach naukowych:
Dlaczego Większość Wybiera Chaotyczną i Ryzykowną Drogę?
Po przeczytaniu powyższej analizy różnych sytuacji nasuwа się oczywiste pytanie: skoro problemy są tak oczywiste i szeroko znane już od dawna, to dlaczego większość ludzi i tak wybiera najtrudniejszą z możliwych dróg?
Psychologia "Można samemu"
Iluzja kontroli sprawia, że większość z nas wierzy: "Jak inni potrafią, to ja też potrafię". To naturalny mechanizm obronny naszego ego, ale w tradingu może być zabójczy.
Podobnie, do wspomnianego już wcześniej badania psychologów Davida Dunninga i Justina Krugera, również w finansach - badanie Brad’a M. Barber’a i Terrance’a Odean’a wykazało, że inwestorzy z najwyższą pewnością siebie osiągali najgorsze wyniki, handlując o 45% częściej i tracąc przez to znacznie więcej niż przeciętny inwestor.
Mit "Darmowej Wiedzy"
Internet stworzył złudzenie, że wszelka potrzebna wiedza jest dostępna za darmo. Tajniki analizy technicznej czy fundamentalnej, poradniki i gotowe strategie, oraz dostęp do już przetworzonych i “podanych na tacy” najnowszych informacji - wszystko jest teoretycznie na wyciągnięcie ręki.
Problem w tym, że darmowa wiedza to często chaos bez struktury i wskazania najbardziej kluczowych elementów, które mogą decydować o sukcesie bądź porażce. Brakuje osoby, która pomogłaby ją uporządkować i poprowadziłaby przez zawiłości praktyki na rzeczywistym wykresie i żywym rynku.
Studia przeprowadzone na Uniwersytecie Stanforda pokazały, że osoby uczące się handlu akcjami przez praktykę (nawet z niewielkimi kwotami) osiągnęły o 60% lepsze wyniki w testach niż te, które tylko studiowały materiały teoretyczne. Kluczowy wniosek: struktura i praktyczne zastosowanie wiedzy są równie ważne jak jej ilość.
Brak Świadomości Kosztów Alternatywnych
Większość ludzi myśli: "Po co płacić za kosztowne szkolenie z giełdy, skoro mogę nauczyć się sam?". Zazwyczaj jednak nie kalkulują prawdziwych kosztów tej decyzji:
-
Czas: 2-5 lat samodzielnej nauki VS kilka miesięcy z mentorem - wykładniczo przyspieszony i systematyczny rozwój pod okiem eksperta
-
Straty: Średnio 15.000 - 50.000 zł strat (wg statystyk ok 85% inwestorów traci pieniądze na giełdzie) w pierwszych miesiącach VS kontrolowane koszty edukacji
-
Stres: Lata niepewności VS spokój płynący z wiedzy i poczucia kontroli nad portfelem, inwestycjami i swoim czasem.
-
Opportunity cost: Utracone, potencjalne zyski, które można by osiągnąć dzięki zdobytej rzetelnej wiedzy, a także uniknięcie ogromnych strat, na które jest się narażonym przez błędne decyzje. Czasem pojedyncza błędna transakcja na giełdzie potrafi przynieść straty znacznie przewyższające wartość kursów, szkoleń czy mentoringu. Decyzja o podjęciu nauki zanim nastąpią te straty lub tuż po sygnale ostrzegawczym - istotnej stracie- bardzo szybko się zwraca i pozwala na osiągnięcie spokoju i niezależności finansowej.
"Kto Nie Ryzykuje, Ten Nie Ma"
W tradingu obowiązuje odwrotna logika: "Kto ryzykuje nieświadomie, Ten traci wszystko". Prawdziwe ryzyko to nie tylko wielkość pozycji, ale przede wszystkim brak kontroli nad ryzykiem. Giełda to nie kasyno - choć niektórzy, z braku wiedzy, rzeczywiście ją tak traktują.
Analiza ponad 1000 kont inwestycyjnych wykazała, że inwestorzy, którzy uważali się za "ostrożnych", w rzeczywistości ponosili większe straty niż ci, którzy jawnie przyznawali się do agresywnego stylu. Dlaczego? Bo Ci "ostrożni" nie mieli zazwyczaj systemów zarządzania ryzykiem i trading-planów, wierzyli, że podejście do wybranych przez nich "bezpiecznych" akcji ich ochroni.
Co Dalej? Pierwsze Kroki ku Zmianie
Jeśli rozpoznajesz siebie w powyższych opisach, to jeszcze nie ma powodów do paniki. Zanim zdecydujesz, czy iść dalej tradingowym szlakiem, warto zastanowić się: "Czy na pewno idę we właściwym kierunku?" Czy nie istnieje bezpieczniejszy i bardziej efektywny sposób inwestowania na giełdzie? Jeśli dotychczasowa droga nie przynosi efektów, nie ma sensu dalej błądzić po niebezpiecznych szlakach, ignorując czerwone znaki ostrzegawcze.Świadomość problemu to pierwszy krok do rozwiązania. I pamiętaj - nie musisz iść przez ten “gęsty, niebezpieczny, górski las” sam.
Zrób Pierwszy Krok do Sukcesu
Zapraszam Cię w podróż kolejką górską z analitykiem finansowym rynków i papierów wartościowych, który pomoże Ci zdobyć niezbędną wiedzę i praktykę do samodzielnych wędrówek po tradingowych szlakach, pozwalając na osiągnięcie niezależności finansowej i odzyskanie cennego czasu.
Umów się na bezpłatną rozmowę z doświadczonym mentorem giełdowym i sprawdź, jak indywidualna współpraca 1-na-1 może wykładniczo przyspieszyć Twój rozwój. To 30 minut, które mogą zmienić Twoje podejście do tradingu już na zawsze.
[👉 UMÓW DARMOWĄ ROZMOWĘ TERAZ →]
Jacek Pobłocki
Analityk Finansowy Rynków i Papierów Wartościowych
PS. W kolejnym artykule pokażę Ci szczegółową "Krzywą Rozwoju Tradera" według Steve'a Ward'a - dlaczego większość utyka w "dolinie rozpaczy", jak wygląda typowa droga od eufоrii początkującego, przez desperację, aż do profesjonalizmu - i czy finalnie można tę krzywą w praktyce "spłaszczyć" dzięki odpowiedniemu wsparciu.
Czy jesteś gotowy przestać błądzić po górskich szlakach i wskoczyć do kolejki linowej? Czerwone znaki ostrzegawcze nie znikną same - trzeba je zauważyć i odpowiednio na nie zareagować. Podróż dopiero się zaczyna!
© Treść artykułu, wszystkie grafiki i materiały wizualne są chronione prawem autorskim. ©
Przeczytaj także:
Witaj na blogu “Akademia ANALIZ”
Chcesz nauczyć się inwestować i tradować na giełdach? Jesteś we właściwym miejscu! Na naszym Blogu znajdziesz wiele praktycznych informacji i porad, które pomogą Ci osiągnąć swoje cele na rynkach finansowych.
Możesz także skorzystać z naszych usług edukacyjnych i szkoleniowych, które dostosujemy do Twojego poziomu i potrzeb. Nauczysz się sprawdzonych strategii, wskaźników, metod i trading planu - także z dźwignią (kontrakty futures, CFD Fundusze ETF i Akcje). Otrzymasz także pełne wsparcie i feedback od naszych ekspertów.
Już teraz dołącz do naszej społeczności inwestorów i traderów, którzy chcą rozwijać swoje umiejętności i zarabiać na giełdach. Z nami inwestowanie i trading się opłaca! Zapraszamy Cię do czytania naszych wpisów i kontaktu z nami. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Troszczymy się o naszych uczestników, zapewniając im wiedzę, wsparcie, motywację i inspirację.
Uczymy słuchać rynku
"Słuchaj tego, co rynek mówi o innych, a nie tego, co inni mówią o rynku."
- Richard Wyckoff -
Szukaj nas na:
Copyright © since 2023
Akademia ANALIZ Jacek Pobłocki
Zdobądź niezbędną wiedzę i umiejętności do inwestowania i tradingu na giełdach polskich i światowych - także z dźwignią (kontrakty futures, CFD Fundusze ETF i Akcje). Skorzystaj z indywidualnych korepetycji, szkoleń, kursów i konsultacji z "Akademią ANALIZ". Poznaj sprawdzone strategie, wskaźniki, metody i trading plan. Otrzymaj pełne wsparcie od najlepszych ekspertów.